Ethiek en termijnen: Biden’s ambitieuze plannen voor het Hooggerechtshof

AmsterdamPresident Joe Biden heeft voorgesteld om regels en een maximale termijn in te stellen voor de ambtsperiode van rechters van het Hooggerechtshof. Hij hoopt dat dit de rechtbank eerlijker en transparanter zal maken. Er blijven echter grote uitdagingen voor de toekomst.

Federale rechters in de VS dienen levenslang. Hiervoor een verandering doorvoeren vereist meestal een grondwetswijziging, iets dat sterke politieke overeenstemming vraagt. Sommige deskundigen, zoals Charles Geyh van de Indiana University, geloven dat termijnlimieten mogelijk zijn zonder de grondwet te wijzigen. Mocht zo'n wet er komen, dan is het echter waarschijnlijk dat deze juridisch zal worden aangevochten. Dit zou betekenen dat rechters mogelijk zelf moeten beslissen over de regels voor hun eigen ambtstermijnen, wat onzekere uitkomsten met zich meebrengt.

Het opstellen van een handhaafbare ethische code is ingewikkeld. Vorig jaar stelde het Hooggerechtshof een formele ethische code in na kritiek op rechters die reizen en geschenken van rijke personen aannamen zonder dit openbaar te maken. Congresleden mogen geen geschenken van meer dan $50 aannemen en er is een procedure om klachten tegen hen in te dienen. Federale rechters kunnen worden berispt en terechtgewezen. Echter, de ethische code van het Hooggerechtshof heeft nog steeds geen manier om gehandhaafd te worden.

Enkele belangrijke zorgen over het naleven van de gedragscode zijn:

• Wie zal de code handhaven?
• Hoe zal de handhaving plaatsvinden?
• Zou de handhaving de rechterlijke onafhankelijkheid in gevaar kunnen brengen?

Rechter Elena Kagan pleitte recentelijk voor het toevoegen van een manier om ethische regels af te dwingen, maar dit blijkt lastig te zijn. Lagere rechtbanken hebben aangegeven dat hun systeem niet bedoeld is voor de directe handhaving van brede ethische richtlijnen. De Juridische Conferentie, onder leiding van opperrechter John Roberts, behandelt deze kwesties. Volgens Stephen Gillers, een rechtenprofessor aan de NYU, maakt dit het moeilijker om externe handhaving te introduceren.

Biden wil de Grondwet wijzigen om ervoor te zorgen dat voormalige presidenten vervolgd kunnen worden voor misdaden die zij tijdens hun ambtstermijn plegen. Hij vindt dit belangrijk voor het handhaven van de wet. Het aanpassen van de Grondwet is echter zeer moeilijk. Hiervoor is de goedkeuring nodig van tweederde van zowel het Huis als de Senaat, en vervolgens driekwart van de staatsparlementen. De laatste keer dat dit lukte, was meer dan 30 jaar geleden. De Republikeinse voorzitter Mike Johnson is tegen het idee van Biden en noemt het "gevaarlijk" en onhaalbaar.

Bidens recente voorstellen voor veranderingen binnen het Hooggerechtshof komen voort uit zijn voorzichtige benadering door de jaren heen. Hoewel hij ooit de Senaatscommissie voor Justitie leidde, heeft hij vaak grote wijzigingen vermeden. In 2021 stelde hij een groep samen om mogelijke hervormingen te onderzoeken en benadrukte hij dat extreme veranderingen de democratie zouden kunnen schaden. Maar recente uitspraken van het Hooggerechtshof over abortus en federale bevoegdheden hebben Democraten boos gemaakt, wat heeft geleid tot nieuwe oproepen voor veranderingen, ondanks dat het onwaarschijnlijk is dat ze worden doorgevoerd.

Leonard Leo en andere conservatieven bekritiseerden de plannen en stelden dat dit slechts pogingen zijn van de Democraten om een hof te veranderen dat hen niet bevalt. Biden wil dat deze plannen kiezers aantrekken in een spannende presidentsrace, terwijl hij en Kamala Harris werken aan het winnen van steun.

De voorstellen tonen aan hoe moeilijk het is om veranderingen door te voeren terwijl de onafhankelijkheid van de rechtbanken en de stabiliteit van de democratie behouden blijven.