Nowe badania obalają teorię ekocydu na Wyspie Wielkanocnej, pokazując zrównoważone praktyki miejscowych.

WarsawOkoło 1000 lat temu Polinezyjczycy przeprawili się przez Ocean Spokojny i osiedlili się na małej, odizolowanej wyspie o nazwie Rapa Nui, znanej również jako Wyspa Wielkanocna. Tam stworzyli wiele dużych kamiennych posągów, zwanych moai. Popularny przekaz mówi, że nadmiernie eksploatowali swoje zasoby naturalne, co doprowadziło do poważnych problemów. Według tej teorii ich populacja stała się zbyt duża, wycięli zbyt wiele drzew, wybili wiele ptaków morskich i wyjałowili glebę z niezbędnych składników. Te przypuszczenia sugerują, że ich społeczeństwo się rozpadło, a do czasu przybycia Europejczyków w 1722 roku pozostało jedynie kilka tysięcy mieszkańców.

Nowe badanie kwestionuje wcześniejsze poglądy. Naukowcy twierdzą, że populacja Rapa Nui nie rozrosła się do niebezpiecznych rozmiarów. Znaleźli sposoby na zarządzanie ograniczonymi zasobami i utrzymywali populację małą i stabilną przez stulecia. Jedną z kluczowych metod było używanie "ogrodów skalnych" do uprawy batatów, które były głównym elementem ich diety.

Badanie podkreśla następujące kwestie:

• Dowody z ogrodów skalnych sugerują, że populacja była mniejsza niż wcześniej szacowano.
• Uprawa ogrodów skalnych była skutecznym sposobem na hodowanie pożywnych roślin, takich jak bataty.
• Osadnicy zarządzali swoimi zasobami ostrożnie i w sposób zrównoważony.
• Środowisko wyspy było wymagające, co wymagało sprytnych dostosowań.

Badacze przez pięć lat badali ogrody skalne na wyspie. Wykorzystali uczenie maszynowe do analizy zdjęć satelitarnych, które wskazały obszary z większą wilgotnością gleby i większą zawartością azotu. Odkryli, że ogrody skalne zajmują jedynie około 76 hektarów wyspy. Ten obszar mógłby wyżywić około 2 000 osób, gdyby jadły tylko bataty.

Mieszkańcy wyspy zdobywali od 35% do 45% swojej żywności z morza. Uprawiali również mniej wartościowe rośliny takie jak banany, taro i trzcinę cukrową. Przy tych źródłach pożywienia, wyspa mogła utrzymać około 3000 osób. To odpowiada wielkości populacji, gdy przybyli Europejczycy.

Zobacz również:

Dzisiaj · 01:33

Czy magia dźwięku oczaruje osoby niewidome?

Wstępne przypuszczenia wskazywały, że ogrody skalne pokrywają 10% wyspy. Badanie z 2013 roku, wykorzystujące zdjęcia satelitarne, oszacowało zasięg na od 2,5% do 12,5%. Kolejne badanie z 2017 roku wykazało, że około 7 700 akrów, czyli 19% wyspy, nadaje się do uprawy batatów. Te szacunki doprowadziły do przewidywań populacji sięgających nawet 17 500 lub 25 000 osób.

Carl Lipo, archeolog i współautor badania, twierdzi, że idea dużych zmian populacyjnych jest coraz mniej akceptowana przez ekspertów. Badania artefaktów i szczątków ludzkich przy użyciu datowania radiowęglowego nie wykazują dowodów na istnienie dużych populacji. Lipo wspomina, że sposób życia mieszkańców wyspy wiązał się z dużą ilością ciężkiej pracy. Istotną częścią ich codziennych zajęć było łamanie skał.

Rapa Nui zamieszkuje obecnie prawie 8 000 osób, a każdego roku odwiedza wyspę około 100 000 turystów. Większość jedzenia jest importowana, jednak niektórzy mieszkańcy nadal uprawiają bataty w starych ogrodach. Stało się to bardziej powszechne podczas pandemii Covid, kiedy import był ograniczony. Niektórzy miejscowi zaczęli również stosować metody rolnicze z kontynentu, takie jak orka gleby i używanie nawozów chemicznych. Jednak Lipo ostrzega, że te metody mogą wkrótce przestać być skuteczne i mogą zaszkodzić cienkiej warstwie gleby.

Seth Quintus, antropolog z Uniwersytetu Hawajskiego, postrzega Rapa Nui jako przykład zdolności ludzi do adaptacji w trudnych warunkach. Zaznacza, że życie na suchej, odosobnionej i starożytnej Rapa Nui było bardzo wymagające. Nowe badania dostarczają informacji o tym, jak mieszkańcy wyspy potrafili przetrwać.