Oude amandelen en schoon hout onthullen nieuwe details over datering van Kyrenia-schipbreuk

AmsterdamOnderzoekers van Cornell hebben de geschatte zinkdatum van het Hellenistische Kyrenia-scheepswrak bijgewerkt, dankzij oude amandelen en recent schoongemaakte houtmonsters. Het wrak, dat in de jaren 60 voor de noordkust van Cyprus werd ontdekt, werd oorspronkelijk gedateerd tussen 296-271 v.Chr. De nieuwe schatting plaatst de zinking nu tussen 286-272 v.Chr.

Het Kyrenia-schip, gevonden in 1965, staat bekend om zijn goed bewaarde romp en kostbare lading, waaronder talrijke keramische vaten en duizenden amandelen opgeslagen in potten. Dit schip was een van de eerste voorbeelden die aantoonde dat schepen uit de klassieke oudheid meer dan 2.000 jaar bijna onaangetast op de oceaanbodem konden blijven liggen.

Belangrijke bevindingen van het schipwrak bij Kyrenia zijn:

• Het schip zonk waarschijnlijk tussen 286-272 v.Chr.
• Onderzoekers hebben amandelen en houtmonsters gebruikt om het schip te dateren.
• Polyethyleenglycol (PEG) verontreinigingen werden verwijderd uit houtmonsters voor nauwkeurige datering.

De tijdlijn voor het zinken van het schip werd eerst geschat aan de hand van voorwerpen zoals aardewerk en munten. Vroege schattingen suggereerden dat het schip gebouwd en gezonken was in de late 300e eeuw v.Chr. Later onderzoek gaf aan dat het rond 294-290 v.Chr. zou zijn gezonken. Echter, het bewijs voor deze tijdsramingen was zwak.

Een groot probleem bij het dateren van het Kyrenia-schip was het gebruik van PEG op het hout. PEG is een petroleumverbinding die wordt gebruikt om waterverzadigd hout te conserveren, wat radiokoolstofdatering bemoeilijkt. Wetenschappers van Cornell werkten samen met de Universiteit van Groningen om PEG uit de monsters te verwijderen. Ze testten hun methode op PEG-behandeld hout uit de Romeinse tijd afkomstig uit Colchester, Engeland, voordat ze het toepasten op het hout van het Kyrenia-schip. Daarnaast dateerden ze ook een stuk onbehandeld hout dat in de jaren zestig van het schip was bewaard.

Lees ook:

Vandaag · 11:25

Nieuw elektrolyt verbetert prestaties van solid-statebatterijen

De houtmonsters toonden aan dat het schip werd gebouwd tussen 355 en 291 v. Chr. Andere materialen van het schip, zoals enkelbotjes van schapen of geiten en amandelen, werden ook onderzocht. Deze items hielpen om de laatste reis van het schip nauwkeurig te bepalen.

Door middel van statistische modellering en jaarringdatering konden de onderzoekers de precieze data vaststellen. Ze kwamen tot de conclusie dat de meest waarschijnlijke datums voor de laatste reis liggen tussen 305-271 v.Chr. met een kans van 95,4% en 286-272 v.Chr. met een kans van 68,3%.

De nieuwe gegevens kwamen niet overeen met de internationale radiokoolstofkalibratiecurve omdat deze geen data had voor 350-250 v.Chr. De onderzoekers testten sequoia- en eikmonsters uit bekende periodes om de curve voor 433-250 v.Chr. opnieuw te kalibreren. Hierdoor werden pieken in de productie van radiokoolstof duidelijker en werd de datering van de Kyrenia nauwkeuriger.

De nieuwe bevindingen zullen bijdragen aan het Kyrenia-project en ander onderzoek dat nauwkeurige koolstofdatering vereist. De geüpdatete kalibratiecurve voor de periode van 400-250 v.Chr. is nuttig voor studies in Europa, China en andere delen van het noordelijk halfrond.