Nieuw onderzoek onthult oorsprong van de dinosaurusvernietigende asteroïde buiten Jupiters baan
AmsterdamWetenschappers van de Universiteit van Keulen hebben onderzocht waar de asteroïde vandaan kwam die 66 miljoen jaar geleden insloeg op aarde. Deze inslag leidde tot een massa-extinctie, waaronder het uitsterven van de dinosauriërs. Door gesteentemonsters uit de periode tussen het Krijt en het Paleogeen te analyseren, vonden ze overtuigend bewijs dat de asteroïde van buiten de baan van Jupiter kwam.
Belangrijkste bevindingen uit het onderzoek zijn:
- De asteroïde vormde zich buiten de baan van Jupiter tijdens de vroege ontwikkeling van het zonnestelsel.
- Fijne stofdeeltjes van de impact verduisterden de zon en stopten fotosynthese voor jaren.
- De Krijt-Paleogeen grenslaag bevat hoge concentraties van zeldzame platina-groep metalen.
- Ruthenium isotopenanalyse wijst op een oorsprong van de asteroïde in het buitenste zonnestelsel.
Dit onderzoek toont de unieke kenmerken van de asteroïde-inslag rond de Krijt-Paleogeen grens. De meeste asteroïden die in de afgelopen 500 miljoen jaar de aarde hebben geraakt, kwamen uit het binnenste van ons zonnestelsel en zijn meestal S-type asteroïden. Deze verschillen sterk van de koolstofrijke asteroïde die insloeg nabij Chicxulub op het schiereiland Yucatán in Mexico.
De isotopische gegevens waren cruciaal voor deze studie. Ruthenium isotopen toonden aan dat de Chicxulub-asteroïde waarschijnlijk uit het buitenste zonnestelsel kwam. Deze gedetailleerde analyse werd uitgevoerd in het geavanceerde cleanroom laboratorium van het Instituut voor Geologie en Mineralogie aan de Universiteit van Keulen.
Vroege theorieën wijzen erop dat de baan van de asteroïde mogelijk is veranderd door de beweging van grote planeten tijdens de vorming van ons zonnestelsel, vooral door Jupiter. De sterke zwaartekracht van Jupiter verplaatste waarschijnlijk veel koolstofrijke asteroïden, waarbij sommige in banen terechtkwamen die het binnenste zonnestelsel doorkruisen en de aarde kruisen.
De inslag had verregaande klimatologische gevolgen. Stofdeeltjes in de stratosfeer verhinderden zonlicht, waardoor de wereldwijde temperaturen daalden. Dit verstoorde jarenlang het klimaat. Fotosynthese kwam tot stilstand, wat leidde tot het instorten van voedselketens en ecosystemen.
Impacts van asteroïden uit het binnenste zonnestelsel komen vaker voor en zijn beter bestudeerd, maar de Chicxulub-inslag is bijzonder omdat deze afkomstig was uit het buitenste zonnestelsel. Dit maakt de gebeurtenis uniek en belangrijk, aangezien deze het einde van het Krijt markeerde. Deze nieuwe bevindingen verbeteren ons begrip van de geologische geschiedenis van de aarde en hoe kosmische gebeurtenissen het milieu van planeten kunnen beïnvloeden.
De studie is hier gepubliceerd:
http://dx.doi.org/10.1126/science.adk4868en de officiële citatie - inclusief auteurs en tijdschrift - is
Mario Fischer-Gödde, Jonas Tusch, Steven Goderis, Alessandro Bragagni, Tanja Mohr-Westheide, Nils Messling, Bo-Magnus Elfers, Birger Schmitz, Wolf U. Reimold, Wolfgang D. Maier, Philippe Claeys, Christian Koeberl, François L. H. Tissot, Martin Bizzarro, Carsten Münker. Ruthenium isotopes show the Chicxulub impactor was a carbonaceous-type asteroid. Science, 2024; 385 (6710): 752 DOI: 10.1126/science.adk4868Deel dit artikel