Iran kiest nieuwe president na tragische helikoptercrash

AmsterdamIranianen stemmen vandaag om een nieuwe president te kiezen na het overlijden van Ebrahim Raisi in een helikoptercrash in mei. Bij deze crash kwamen ook de minister van Buitenlandse Zaken en andere hooggeplaatste functionarissen om het leven. Kiezers zullen hun keuze maken tussen twee kandidaten: Saeed Jalili en Masoud Pezeshkian.

De Opperste Leider van Iran, Ayatollah Ali Khamenei, heeft al zijn stem uitgebracht. Hij roept de mensen op om te stemmen en de beste kandidaat te kiezen.

Belangrijke punten om te weten:

• Stembureaus open tot 18:00 uur, mogelijk verlengd tot middernacht
• Meer dan 60.000 stembureaus
• 61 miljoen stemgerechtigden in een land met 85 miljoen inwoners

Afgelopen vrijdag stemde minder dan 40% van de mensen. Pezeshkian kreeg ongeveer 10% meer stemmen dan Jalili in de eerste ronde. Geen van beiden behaalde de benodigde 50% voor de overwinning, dus vandaag is er een beslissende tweede ronde. Op staats-tv waren beelden te zien van mensen die in veel steden en dorpen hun stem uitbrachten.

Wie zijn de kandidaten?

Saeed Jalili, 58 jaar, is een strenge politicus die van 2007 tot 2013 Iran's hoofdonderhandelaar voor nucleaire kwesties was. Mensen bekritiseren zijn plannen als te extreem. Zijn tegenstanders vrezen dat zijn beleid de publieke onrust kan verergeren na jaren van economische moeilijkheden en vele protesten.

Masoud Pezeshkian, 69 jaar, is een hervormingsgezinde politicus. Hij is hartchirurg en lange tijd volksvertegenwoordiger geweest van Tabriz in het noordwesten van Iran. Pezeshkian werkt samen met gematigden zoals voormalig minister van Buitenlandse Zaken Mohammad Javad Zarif, die hielp bij het sluiten van de nucleaire deal van 2015 met wereldmachten. Aanhangers van Jalili bekritiseren Pezeshkian voor het zaaien van angst, terwijl Khamenei waarschuwt tegen toenadering tot de VS.

Lees ook:

Vandaag · 04:07

Lokale talen herwinnen terrein in Senegal

Welke bevoegdheden heeft de Iraanse president?

Iraanse presidenten hebben vierjarige ambtstermijnen en kunnen maximaal twee termijnen dienen. Hoewel de president minder macht heeft dan de Opperste Leider, kunnen ze toch invloed uitoefenen op zowel binnen- als buitenlands beleid. Zo werkte de voormalige president Hassan Rouhani aan de nucleaire deal van 2015 met goedkeuring van de Opperste Leider. President Raisi, die inmiddels is overleden, voerde een streng beleid, eveneens gesteund door Khamenei.

Hoe wordt Iran bestuurd?

Iran is een Islamitische Republiek met gekozen vertegenwoordigers en verkiezingen. Echter, de ongekozen opperste leider heeft de ultieme macht over staatszaken. De Raad der Hoeders moet alle wetten goedkeuren die door het parlement zijn gemaakt. Leiders van protesten na de betwiste presidentsverkiezingen van 2009 zitten nog steeds in huisarrest. De veiligheidsdiensten, die alleen aan de opperste leider verantwoording verschuldigd zijn, arresteren vaak mensen met een dubbele nationaliteit en buitenlanders om als ruilmiddel te gebruiken in internationale onderhandelingen. De laatste jaren waren er grote protesten die met geweld werden neergeslagen.

Het politieke systeem van Iran bestaat uit zowel gekozen als niet-gekozen delen. Ondanks dat er verkiezingen plaatsvinden, bezit de opperste leider de hoogste macht. Hoewel presidenten invloed kunnen uitoefenen op de betrekkingen met het Westen, kan dit alleen met toestemming van de opperste leider.

Bij de eerste stemronde was de opkomst laag, waardoor het onzeker is hoeveel mensen er vandaag zullen stemmen. Iran kampt met interne problemen, zoals de verplichte hoofddoek voor vrouwen en voorgestelde verhogingen van de benzineprijzen, die nog steeds voor verdeeldheid zorgen. Economische kwesties zoals werkloosheid en hoge inflatie beïnvloeden ook hoe mensen tegenover stemmen staan.

De uitslag van de verkiezingen vandaag is cruciaal aangezien het de nieuwe leider van Iran na het overlijden van president Raisi zal aanwijzen. Dit resultaat zal significante invloed hebben op de toekomst van het land.