Julian Assange: een rechtsstrijd vol politieke wendingen en intriges

AmsterdamJulian Assange is al jarenlang verwikkeld in een complexe juridische strijd. De procedure om hem naar de Verenigde Staten uit te leveren wegens spionage beschuldigingen heeft vele gebeurtenissen en uitspraken doorlopen. Hieronder volgt een kort tijdsoverzicht met de belangrijkste punten.

• 2010: WikiLeaks publiceert bijna een half miljoen documenten over de Amerikaanse oorlogen in Irak en Afghanistan.
• Augustus 2010: Zweedse openbare aanklagers vaardigen een arrestatiebevel uit tegen Assange vanwege beschuldigingen van verkrachting en aanranding.
• November 2010: De Zweedse politie geeft een internationaal arrestatiebevel uit voor Assange.
• December 2010: Assange geeft zich over aan de politie in Londen en wordt vastgehouden in afwachting van een uitleveringszitting.
• Juni 2012: Assange zoekt asiel in de Ecuadoraanse ambassade in Londen.
• April 2019: Assange wordt gearresteerd door de Londense politie na het intrekken van zijn asielstatus door Ecuador.
• Mei 2020: Een uitleveringszitting voor Assange wordt uitgesteld vanwege de COVID-19-pandemie.
• Juni 2022: De Britse regering beveelt de uitlevering van Assange aan de Verenigde Staten.
• Mei 2023: De Australische premier Anthony Albanese roept op tot de vrijlating van Assange.

In 2010 bracht WikiLeaks ongeveer 500.000 documenten naar buiten over de Amerikaanse oorlogen in Irak en Afghanistan. In augustus 2010 vaardigden Zweedse aanklagers een arrestatiebevel uit tegen Julian Assange wegens verkrachting en molestatie. Dit bevel werd echter snel ingetrokken vanwege gebrek aan bewijs.

In september 2010 heropende Zweden het onderzoek naar de verkrachting en Assange vertrok naar Groot-Brittannië. In november 2010 vaardigde de Zweedse politie een internationaal arrestatiebevel uit. Hij gaf zichzelf in december 2010 aan bij de Londense politie en werd vastgehouden. In juni 2012, na tevergeefs zijn uitlevering aan Zweden te hebben aangevochten, zocht hij asiel in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen.

Ecuador verleende Assange politiek asiel in augustus 2012. In oktober 2015 stopte de Londense politie met het voortdurend bewaken van de ambassade, maar ze waren nog steeds van plan hem te arresteren als hij vertrok. In februari 2016 voelde Assange zich bevestigd toen de VN-werkgroep voor Arbitraire Detentie adviseerde dat hij vrijgelaten moest worden.

In september 2018 meldde de president van Ecuador dat er gesprekken gaande waren over het vertrek van Assange uit de ambassade. In oktober 2018 vroeg Assange de rechter om bescherming van zijn basisrechten in Ecuador.

In november 2018 kwam uit een gerechtelijk document in de VS naar voren dat er een geheime strafzaak tegen Assange liep. In april 2019 trok Ecuador zijn asiel in, waarna de Londense politie hem arresteerde wegens het schenden van borgtocht en op Amerikaanse federale aanklachten. In mei 2019 kreeg hij een gevangenisstraf van 50 weken voor het overslaan van de borgtocht in 2012. Vervolgens beschuldigde de Amerikaanse regering hem van 18 misdaden in verband met de publicaties van WikiLeaks.

Lees ook:

Gisteren · 23:42

Congo versterkt strijd tegen mpox met vaccinatiestrategie

In november 2019 sloten Zweedse aanklagers het onderzoek naar verkrachting. Vanwege de COVID-19 pandemie werd zijn uitleveringshoorzitting uitgesteld vanaf mei 2020. In juni 2020 dienden de VS een nieuwe aanklacht in. In januari 2021 blokkeerde een Britse rechter de uitlevering naar de VS, met als reden zorgen over zijn mentale gezondheid en de gevangenisomstandigheden in de VS.

In juli 2021 kreeg de VS toestemming van de High Court om in beroep te gaan. In december 2021 accepteerde de High Court de Amerikaanse garanties over de humane behandeling van Assange. In maart 2022 wees het Britse Hooggerechtshof Assange's verzoek om in beroep te gaan af.

In juni 2022 besloot Groot-Brittannië Assange naar de VS te sturen, wat hij echter aanvocht. In mei 2023 steunde de Australische premier zijn vrijlating. Een Hoge Raad rechter oordeelde in juni 2023 dat Assange niet in beroep mocht gaan. Desondanks dienden zijn advocaten in februari 2024 een laatste poging in bij de Hoge Raad.

Op 26 maart 2024 gaven twee rechters van het Hooggerechtshof de Amerikaanse autoriteiten drie weken de tijd om meer garanties te bieden, waaronder de belofte de doodstraf niet te gebruiken. Op 20 mei 2024 besloot het Hooggerechtshof dat Assange een nieuw beroep kon indienen, waarbij hij zich kon richten op zijn rechten op vrije meningsuiting en het feit dat hij geen Amerikaans staatsburger is.

In juni 2024 kondigde het Amerikaanse ministerie van Justitie aan dat Assange vrijgelaten zou kunnen worden als hij schuld bekent aan een overtreding van de Spionagewet. Deze situatie benadrukt de problemen en uitdagingen binnen het internationale recht en de mensenrechten.