Zwart gat blokkeert sterrengeboorte in Pablo's galaxy
AmsterdamAstronomen hebben ontdekt dat superzware zwarte gaten de vorming van sterren in hun gaststelsels kunnen verhinderen, waardoor deze stelsels inactief worden. Onderzoekers maakten gebruik van de NASA/ESA James Webb-ruimtetelescoop en werkten samen met de Universiteit van Cambridge om tot deze ontdekking te komen. Deze bevinding benadrukt de cruciale rol die zwarte gaten spelen bij het vormgeven van het universum.
In een verre melkweg genaamd GS-10578, ook wel 'Pablo's Melkweg' genoemd door astronomen, gebeurde er ongeveer twee miljard jaar na het ontstaan van het universum iets opmerkelijks. Ondanks dat deze melkweg ongeveer even groot is als de Melkweg, is de vorming van nieuwe sterren bijna volledig gestopt. De melkweg stoot enorme hoeveelheden gas uit met snelheden tot wel 1.000 kilometer per seconde. Dit gas, dat essentieel is voor stervorming, wordt door het zwarte gat in het centrum van de melkweg naar buiten geblazen. Wetenschappers ontdekten deze verschijnselen tijdens hun onderzoek.
- De aanwezigheid van snel bewegende winden van heet gas die vaak worden waargenomen in sterrenstelsels met zwarte gaten die materie aantrekken.
- Ontdekking van een nieuwe koude gascomponent, dankzij de gevoeligheid van Webb die het licht van het sterrenstelsel blokkeert.
- De massa van de uitstroom van gas overschrijdt de hoeveelheid die nodig is voor de voortzetting van sterrenvorming binnen het sterrenstelsel.
Het uitgestoten gas speelt een cruciale rol, omdat het de materialen wegneemt die sterrenstelsels nodig hebben om nieuwe sterren te vormen. Deze ontdekking verschaft ons meer inzicht in de evolutie van sterrenstelsels door te tonen dat zwarte gaten de vorming van nieuwe sterren kunnen beperken door de benodigde middelen weg te nemen.
De studie weerlegt eerdere theorieën die stelden dat sterrenvorming gewelddadig eindigt en de structuur van een melkwegstelsel verstoort. In 'Pablo's Galaxy' bewegen sterren zich ordelijk. Dit suggereert dat het stoppen van sterrenvorming niet altijd de vorm van een melkwegstelsel verandert, wat zou kunnen leiden tot nieuw onderzoek naar hoe melkwegstelsels ontstaan en zich ontwikkelen.
In de toekomst zullen instrumenten zoals de Atacama Large Millimeter-Submillimeter Array (ALMA) deze verborgen koude gaswolken in het sterrenstelsel grondiger verkennen. Dit doorlopende onderzoek zal ons helpen begrijpen hoe superzware zwarte gaten hun omgeving beïnvloeden en kan nieuwe inzichten geven in hun rol in het grotere universum. De studie toont aan hoe de James Webb Ruimtetelescoop ons begrip van het vroege universum en zijn evolutie over miljarden jaren kan verbeteren.
De studie is hier gepubliceerd:
http://dx.doi.org/10.1038/s41550-024-02345-1en de officiële citatie - inclusief auteurs en tijdschrift - is
D’Eugenio, F., Pérez-González, P.G., Maiolino, R. et al. A fast-rotator post-starburst galaxy quenched by supermassive black-hole feedback at z = 3. Nat Astron, 2024 DOI: 10.1038/s41550-024-02345-1Deel dit artikel