Isolatie, endogamie en pathogenen: middeleeuwse Spaanse gemeenschap onthuld door nieuw dna-onderzoek

AmsterdamEen recent onderzoek naar oud DNA heeft nieuwe inzichten gebracht over de middeleeuwse gemeenschap van Las Gobas in Noord-Spanje. Zweedse en Spaanse wetenschappers onderzochten 41 graven en analyseerden het DNA van 39 personen. Ze ontdekten dat deze gemeenschap zeer geïsoleerd was en meestal binnen hun eigen groep huwde van het midden van de 6e tot de 11e eeuw. Gelegen nabij het dorp Laño in de provincie Burgos, toonde het DNA van deze groep lage niveaus van Noord-Afrikaanse en Midden-Oosterse afkomst, zelfs na de verovering van Iberië door islamitische troepen.

Belangrijke bevindingen van het onderzoek zijn:

• Langdurige isolatie en endogamie in de Las Gobas-gemeenschap.
• Lage niveaus van Noord-Afrikaanse en Midden-Oosterse afkomst ondanks de nabijheid van islamitische regio's.
• De aanwezigheid van verschillende ziekteverwekkers, waaronder het variolavirus, dat pokken veroorzaakt.
• Bewijs van geweld, waarschijnlijk veroorzaakt door zwaardverwondingen, gevonden bij enkele begraven individuen.

Onderzoekers hebben onlangs het variola-virus (pokken) gevonden op een nieuw grafveld, wat nieuwe inzichten geeft over de verspreiding van de ziekte. Ze ontdekten dat deze stam verwant was aan die in Scandinavië, Duitsland en Rusland. Dit wijst erop dat pokken zich over Europa verspreidde in plaats van via islamitische handelsroutes naar Iberië, zoals eerder gedacht. Deze bevinding stelt eerdere opvattingen over hoe pokken het Iberisch Schiereiland bereikte ter discussie en benadrukt het belang van Europese verbindingen tijdens de middeleeuwen.

Lees ook:

Vandaag · 12:24

Groen proces zet plantafval om in vliegtuigbrandstof

Zoé Pochon van het Centrum voor Paleogenetica merkte op dat ze verschillende minder bestudeerde bacteriën hebben gevonden, waaronder Erysipelothrix rhusiopathiae, een bacterie die meestal wordt overgedragen door contact met boerderijdieren. Dit suggereert dat landbouw belangrijk was voor de gemeenschap van Las Gobas en kan aanwijzingen geven over de economische praktijken in het vroegmiddeleeuwse plattelands-Spanje.

Hoofdonderzoeker Anders Götherström benadrukte hoe de studie inzicht geeft in de sociale en gezondheidsaspecten van de gemeenschap. Het samenspel van isolatie, vergelijkbare genetica en blootstelling aan geweld wijst op een hechte groep die verenigd bleef ondanks vele externe uitdagingen. Deze bevindingen helpen ons te begrijpen hoe kleine, geïsoleerde gemeenschappen functioneerden en zich verhoudingen tot hun bredere omgeving tijdens periodes van belangrijke historische veranderingen.

De isolatie in middeleeuws Europa roept vragen op over hoe mensen zich verplaatsten en met elkaar omgingen. Dit geldt vooral voor grensgebieden zoals Las Gobas. Het onderzoek combineert genetische, archeologische en historische gegevens om een duidelijk beeld te schetsen van hoe deze gemeenschappen leefden en de uitdagingen die zij tegenkwamen. Deze uitgebreide aanpak zet een hoge standaard voor toekomstig onderzoek in dit vakgebied.