Turkse geestelijke Fethullah Gülen, criticus van Erdogan, sterft in VS.

AmsterdamFethullah Gülen, een omstreden figuur in zowel Turkije als daarbuiten, is overleden in Pennsylvania, waar hij in zelfverkozen ballingschap verbleef. Ooit was hij een bondgenoot van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, maar later werd hij een van zijn felste tegenstanders. Deze ommekeer illustreert de complexe aard van de Turkse politiek. In de loop der tijd verslechterde de band tussen Gülen en de Turkse overheid, wat leidde tot beschuldigingen dat hij betrokken zou zijn geweest bij de mislukte militaire staatsgreep in 2016.

Op 15 juli 2016 vond er een mislukte staatsgreep plaats in Turkije. Enkele militairen probeerden de regering onder leiding van president Erdogan omver te werpen met behulp van tanks en vliegtuigen. De poging mislukte, waarbij 251 mensen omkwamen en duizenden gewond raakten, omdat veel burgers zich ertegen keerden. Fethullah Gülen, die in de Verenigde Staten woont, ontkende enige betrokkenheid bij de coup en beweerde dat de beschuldigingen politiek gemotiveerd waren. Ondanks verzoeken van Turkije om hem uit te leveren, vond de VS onvoldoende bewijs voor een wettelijke uitlevering.

De Gülenbeweging, beter bekend als Hizmet, heeft een uitgebreid netwerk opgebouwd in Turkije en daarbuiten. In de loop der tijd hebben zijn aanhangers de nodige initiatieven opgezet:

Lees ook:

Gisteren · 22:43

Bloomberg: minder sterke prestaties van Amerikaanse aandelen verwacht

Onderwijsinstellingen, inclusief charterscholen in de VS, mediabedrijven met kranten, radio- en tv-stations, universiteiten en liefdadigheidsorganisaties, en ook professionele verenigingen en bedrijven benadrukten de invloed van Gülen. Deze inspanningen werden zowel als prestaties als bronnen van conflict gezien. Aanhangers beschouwden de beweging als een drijvende kracht voor modernisering en interreligieuze dialoog, terwijl critici het zagen als een heimelijke poging om macht te vergaren.

De Turkse overheid beschouwde Gülen en zijn aanhangers als een aanzienlijke dreiging en noemde hen een "parallelle staat." Na de mislukte staatsgreep begon de regering met een grootschalige repressiecampagne. Dit had een grote impact op veel mensen in Turkije, met als gevolg arrestaties, baanverlies en de sluiting van organisaties die gelieerd waren aan Gülen.

Het overlijden van Gülen betekent het einde van een belangrijk hoofdstuk in het politieke verhaal van Turkije. Zijn combinatie van islam en moderne ideeën trok veel mensen aan, maar zorgde ook voor verdeeldheid in een land dat al gespleten was. Zijn dood zal waarschijnlijk de spanningen niet verminderen of het voortdurende conflict tussen zijn volgers en de Turkse regering oplossen, die belooft haar acties tegen de beweging voort te zetten. De invloed van Gülen en zijn beweging zal waarschijnlijk zowel in Turkije als wereldwijd voelbaar blijven.