Verraad en spionage in Rusland stijgen tijdens Oekraïne-conflict

AmsterdamSinds het begin van de oorlog in Oekraïne nemen de gevallen van verraad en spionage in Rusland toe. Dit leidt tot vergelijkingen met de processen onder Sovjetleider Jozef Stalin in de jaren '30. De getroffen groepen zijn critici van het Kremlin, onafhankelijke journalisten en ervaren wetenschappers.

Onder president Vladimir Poetin is er een toename van acties tegen andersdenkenden. De Federale Veiligheidsdienst (FSB) behandelt vrijwel al deze zaken. Vaak worden de specifieke aanklachten en bewijsmateriaal niet openbaar gemaakt.

Het aantal verraadzaken is toegenomen sinds 2014, toen Rusland de Krim innam en een opstand in Oost-Oekraïne steunde. Twee jaar daarvoor had Rusland zijn wetten tegen verraad uitgebreid om elke vag gedefinieerde "hulp" aan buitenlandse landen of groepen te omvatten. Deze wijziging volgde op grote anti-regeringsprotesten in Moskou in 2011-2012, waarvan de regering beweerde dat ze door het Westen waren aangestuurd. Mensenrechtenactivisten, waaronder leden van de Presidentiële Mensenrechtenraad, bekritiseerden deze wettelijke veranderingen.

Hier zijn enkele opmerkelijke gevallen:

• In 2015 werd Svetlana Davydova gearresteerd op beschuldiging van hoogverraad. Ze had contact opgenomen met de Oekraïense ambassade om hen te waarschuwen dat Rusland troepen naar oostelijk Oekraïne stuurde. De aanklachten werden uiteindelijk ingetrokken na publieke verontwaardiging.
• In 2018 werd Paul Whelan, een Amerikaanse beveiligingsexpert, gearresteerd. In 2020 werd hij veroordeeld voor spionage en kreeg hij een gevangenisstraf van 16 jaar.

De nieuwe definitie van verraad maakt het mogelijk om iedereen met buitenlandse contacten te vervolgen. President Vladimir Poetin zei dat hij de bijgewerkte wet zou herzien. Hij erkende dat "hoogverraad" niet te ruim geïnterpreteerd mag worden. Desondanks begon de brede interpretatie toch al te gebeuren.

Een van de redenen voor de toename in zaken is de aanhoudende oorlog in Oekraïne. Terwijl de oorlog voortduurt, zoekt de overheid naar meer "verraders" om te arresteren. Ze beschouwen deze daden van verraad en spionage als bedreigingen voor de nationale veiligheid, wat de zorgen over buitenlandse inmenging vergroot.

Lees ook:

Gisteren · 18:58

Kernwapens: dreigende waarschuwing van Rusland aan de VN

De FSB neemt de meeste van deze zaken in behandeling en heeft hierin veel macht. De vage aanklachten maken mensen nog angstiger en onzekerder.

Sinds 2012 zijn nieuwe wetten ingevoerd waardoor het makkelijker is om mensen te veroordelen voor contact met buitenlandse landen of organisaties. Hierdoor worden meer mensen schuldig bevonden en krijgen ze langere gevangenisstraffen.

De Russische regering maakt zich niet alleen zorgen over directe veiligheidsdreigingen; ze willen ook de gedachten en gesprekken van mensen in het land beheersen. Door hard op te treden tegen tegenstanders en hen als afschrikwekkend voorbeeld te gebruiken, houdt de overheid haar macht stevig in handen en voorkomt grotere protesten of opstanden. Dit bemoeilijkt de vrije meningsuiting en creëert een constante sfeer van angst.

Zaken zoals die van Paul Whelan, waarbij niet-Russen betrokken zijn, trekken veel aandacht uit het buitenland. Dergelijke gevallen kunnen de diplomatieke relaties bemoeilijken en leiden tot meer spanningen, zowel binnen Rusland als met andere landen.

De situatie is helder. Aangezien de oorlog in Oekraïne voortduurt, kunnen we meer soortgelijke gevallen verwachten. Meer mensen zullen worden beschuldigd, aangezien autoriteiten op zoek gaan naar en veroordelen van vermeende "verraders." Dit heeft ernstige gevolgen voor de Russische samenleving en haar internationale betrekkingen.