Nederlandse universiteiten behouden banden met Israël

AmsterdamNederlandse universiteiten blijven samenwerken met Israëlische instellingen. Dit hebben de rectoren van vijftien universiteiten in een open brief in Trouw duidelijk gemaakt. Ze reageren hiermee op de eisen van actievoerende studenten. Op verschillende universiteiten zijn de afgelopen tijd protesten geweest. Studenten willen dat de banden met organisaties uit Israël verbroken worden vanwege de oorlog in Gaza.

Standpunten van de actievoerders

De actievoerders hebben verschillende eisen:

• Sommige willen alle banden met Israël verbreken.
• Andere actievoerders willen alleen banden verbreken met organisaties die de oorlog in Gaza steunen.

De rectoren vinden het te ver gaan om samenwerkingen volledig op te zeggen.

Argumenten van de rectoren

De rectoren zeggen dat het verbreken van banden met een heel land niet zomaar gebeurt. Dit kan alleen als de Rijksoverheid het verplicht of adviseert. Een voorbeeld hiervan was Rusland. Toen stopte Nederland samenwerkingen vanwege sancties door de agressie in Oekraïne. In hun brief benadrukken de rectoren ook het belang van academische vrijheid. Alle visies rondom een conflict moeten ruimte krijgen. Een boycot van Israël zou deze vrijheid schenden.

Oproep tot academische vrijheid

Lees ook:

Gisteren · 13:26

Dirigent treurt: verlies van jeugdwoning door Israël-Libanon-conflicten

De universiteiten doen een beroep op academische vrijheid. Dit houdt in dat wetenschappers de vrijheid moeten hebben om te onderzoeken, na te denken en te debatteren. Dit geldt ook als dit schuurt met overtuigingen van anderen. Volgens de rectoren is deze vrijheid nu extra belangrijk. Bij samenwerkingen is een open en academisch debat een minimale vereiste. Als dit mogelijk is, zien de rectoren geen reden om de banden te heroverwegen of te verbreken.

Reactie van demissionair minister Dijkgraaf

Demissionair minister Dijkgraaf van Onderwijs is blij met de uitspraak van de rectoren. Hij vindt het belangrijk dat er een zorgvuldige weging van samenwerkingsverbanden is. Dit moet vrij zijn van intimidatie, druk of dreiging met geweld. Hij moedigt de rectoren aan om alle stemmen van de academische gemeenschap te betrekken bij een besluit. Hij benadrukt dat wetenschappers in vrijheid moeten bepalen met wie en naar welke vragen zij onderzoek doen. Internationale academische samenwerkingsverbanden kunnen juist in tijden van conflict een kans bieden.

Besluiten van enkele Nederlandse instellingen

Sommige Nederlandse instellingen hebben toch besloten om samenwerkingen met Israëlische instellingen stop te zetten of te bevriezen.

• De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) in Den Haag heeft een samenwerking met Bezalel Academy of Arts and Design in Jeruzalem gestopt.
• De Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam heeft eind vorige maand uitwisselingsprogramma's met twee Israëlische onderwijsinstellingen opgeschort.

De kunstacademies geven aan dat er twijfel is of de Israëlische academies onafhankelijk van de huidige Israëlische regering kunnen opereren.