VN-hof buigt zich over Israëlische acties in bezette gebieden

AmsterdamHet hoogste gerechtshof van de Verenigde Naties geeft een advies over de acties van Israël in bezette gebieden. In februari zei voormalig Palestijns minister van Buitenlandse Zaken Riad Malki dat Israël apartheid toepast. Hij vroeg het hof om Israël's controle over Palestijnse gebieden illegaal te verklaren. Hij denkt dat dit essentieel is voor enige kans op een tweestatenoplossing.

Israël stuurde geen advocaten naar de hoorzittingen maar gaf schriftelijke opmerkingen. De Israëlische regering stelde dat de vragen aan de rechtbank oneerlijk waren. Ze benadrukten Israël's recht om zijn burgers te beschermen en bekritiseerden de VN voor het negeren van Israëlische veiligheidskwesties en bestaande overeenkomsten tussen Israël en Palestina.

Vijftig landen en drie internationale organisaties gaven hun steun aan de Palestijnse argumenten. Mocht het Hof oordelen dat de Israëlische acties op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem in strijd zijn met het internationaal recht, dan is het mogelijk dat Israël zijn gedrag niet aanpast. Toch kan dit vonnis, volgens Erwin van Veen, senior onderzoeker bij Clingendael in Den Haag, Israël juridisch isoleren van de internationale gemeenschap.

Belangrijke aandachtspunten:

• De uitspraak van de rechtbank kan de situatie rondom de Israëlische bezetting verergeren.
• Het zou kunnen zorgen voor een versterking van de basisbewegingen tegen het Israëlische beleid.
• Het kan meer landen aanmoedigen om de staat Palestina te erkennen.

Twintig jaar geleden oordeelde het Internationaal Gerechtshof dat de barrière op de Westelijke Jordaanoever onwettig is. Israël weigerde deel te nemen aan de zaak vanwege vermeende politieke vooringenomenheid. Israël beweert dat de barrière noodzakelijk is voor de veiligheid, terwijl Palestijnen het zien als een middel om land in te nemen. De barrière doorkruist vaak de Westelijke Jordaanoever en bemoeilijkt het leven van de Palestijnen aanzienlijk.

Lees ook:

Vandaag · 12:38

Hezbollah onderschat Israëls veerkracht en invloed van Iran

In december 2022 vroeg de VN-Algemene Vergadering een advies van het Internationaal Gerechtshof. Israël verzette zich fel tegen dit verzoek, dat werd gesteund door de Palestijnen. Vijftig landen onthielden zich van stemming.

Israël heeft volgens vredesorganisatie Peace Now meer dan 100 nederzettingen gebouwd. In de afgelopen vijf jaar is het aantal kolonisten op de Westelijke Jordaanoever met meer dan 15% gestegen tot nu boven de 500.000. Groepen die de nederzettingen steunen, bevestigen deze cijfers. Israël heeft ook controle over Oost-Jeruzalem genomen en noemt de hele stad haar hoofdstad, ondanks dat veel landen het hier niet mee eens zijn. Ongeveer 200.000 Israëli’s wonen in nederzettingen in Oost-Jeruzalem. Palestijnen in dit gebied worden regelmatig gediscrimineerd, waardoor het voor hen moeilijk is om huizen te bouwen of uit te breiden.

De meeste landen beschouwen deze nederzettingen als illegaal of een belemmering voor vredesbesprekingen. Premier Benjamin Netanyahu’s strikte regering bestaat uit kolonisten en hun aanhangers. Netanyahu heeft zijn minister van Financiën, Bezalel Smotrich, veel invloed gegeven over het nederzettingenbeleid. Smotrich, voorheen een leider van kolonisten, gebruikt zijn positie om meer nederzettingen te bevorderen en buitenposten op de Westelijke Jordaanoever te legaliseren.

Ik vind dat het advies van de rechtbank, ondanks dat de invloed misschien gering is, van belang blijft. Het kan de internationale inspanningen tegen de Israëlische bezetting ondersteunen en de problemen rondom uitbreidende nederzettingen en de discriminatie van Palestijnen in Oost-Jeruzalem onder de aandacht brengen. Zonder de nodige handhaving bestaat echter de kans dat de uitspraak onopgemerkt blijft in plaats van tot echte verandering te leiden.